تورتیکولی( عارضه گردن کج) نوزادان و بزرگسالان
برای آن که بتوانید گردن خود را در تمامی جهات حرکت دهید، عضلات گردن شما باید به درستی عمل کنند. عضلات گردن از طریق تاندون‌ها به استخوان‌ها متصل می‌شوند. اگر شما بیش از حد به گردن خود فشار وارد کنید یا به آن آسیب بزنید، ممکن است عضلات گردن صدمه ببینند و در نتیجه دامنه حرکتی گردن شما کاهش پیدا کند. به این حالت تورتیکولی گفته می‌شود. تمامی افراد با هر سنی ممکن است به تورتیکولی گردن مبتلا شوند.
[shortcode-variables slug="alert"]اگر شما گردن خود را تنها در یک جهت می‌توانید نگه دارید یا این علائم را در کودک خود مشاهده می‌کنیدف لازم است که بهکلینیک تخصصی گردن دکتر فرخانی مراجعه کنید. متخصصین ما در ابتدا وضعیت کلی سلامت بیماران را ارزیابی می‌کنند و سپس سوالات خاصی در مورد علائم تورتیکولی از شما می‌پرسند. پس از گرفتن شرح حال، پزشکان شروع به انجام معاینات فیزیکی دقیق می‌کنند و امکان ابتلا به سایر بیماری‌هایی که می‌تواند موجب تورایکولی شود را بررسی می‌کنند.
ممکن است آزمایشات عکسبرداری مانند تصاویر اشعه ایکس و سونوگرافی از لگن و گردن گرفته شوند. هدف از درمان تورتیکولی، آزادسازی عضلاتی است که دچار انقباض شده اند. روش‌های درمانی شامل دارودرمانی، استفاده از وسایل کمکی، بوتاکس، فیزیوتراپی، تمرینات کششی و جراحی می‌شود. در اغلب بیماران، مشکل تورتیکولی ظرف چند روز تا چند هفته بهبود پیدا می‌کند. عده‌ی بسیار کمی از بیماران تا ماه‌ها و یا حتی سالها همچنان مشکلات گردنی خواهند داشت.
جهت دریافت نوبت مشاوره و یا رزرو وقت با شماره‌های [shortcode-variables slug="number"] تماس بگیرید.[shortcode-variables slug="alert1"]
انواع
تورتیکولی دارای انواع مختلفی است. زمانی که افراد بزرگسال دچار تورتیکولی می‌شوند، به ان ترتیکولی اسپاسمودیک گفته می‌شود. نوزادان نیز دچار تورتیکولی مادرزادی می‌شوند که ظرف مدت زمان کوتاهی پس از تولد رخ می‌دهد.
علل
تورتیکولی زمانی رخ می‌دهد که گردن به یک طرف کج می‌شود و در یک طرف گردن، عضلات بسیار منقبض هستند و در سوی دیگر عضلات بسیار ضعیفند. تصلی ترین عضله ای که معمولا دچار این حالت می‌شود عضله استرنوکلیدوماستوئید در دو طرف گردن است. این عضله در پشت و دو طرف گردن کشیده شده است.
بزرگسالان
تورتیکولی اسپاسمودیک یا دیستونی (که متخصصین اعصاب معتقدند از گانگلیون‌های مغزی نشات می‌گیرد) می‌تواند بر اثر مشکلات زیر ایجاد شود:
- آسیب دیدن و ضربه به گردن یا ستون فقرات. اگر گردن شخص آسیب ببیند ممکن است دچار تورتیکولی شود. آسیب دیدن گردن یا عضلات ستون فقرات می‌تواند موجب گرفتگی عضلات گردن و کج شدن گردن به یک طرف شود.
- عفونت در سر یا گردن. عفونت در بافت‌های گردن یا سر می‌تواند موجب کجی گردن در بزرگسالان شود. این عفونت بر روی غدد لنفاوی گردن تاثیر گذاشته و متعاقبا موجب گرفتگی و انقباض عضلات می‌شود. همچنین اگر فسمت فوقانی راه هوایی یا گلو عفونی شود می‌تواند منجر به تورتیکولی شود. این مشکلات می‌توانند جان فرد را به خطر بیاندازند. سایر علل احتمالی عبارتند از عفونت گوش، استخوان پس گوش، سینوس، دندان‌ها، جمجمه و همچنین عفونت فک.
- دارو. برخی از داروها از جمله امفتامین و کتامین می‌توانند موجب بروز تورتیکولی در بزرگسالان شوند. حتی داروهای موثر بر سیستم عصبی مانند کمپازین،هالدول و تورازین ممکن است باعث ایجاد تورتیکولی و دیستونی شدید شوند. در این حالت، عضلات گردن، کمر و صورت به صورت غیرارادی و ناگهانی دچار انقباض می‌شوند.
- علل نادر. در موارد نادری تورتیکولی می‌تواند بر اثر آرتروز ، تشکیل بافت فیبروزی، تومور گردن و یا مشکلات عروقی باشد.
نوزادان
تورتیکولی مادرزادی زمانی رخ می‌دهد که عضله ای که به سمت عقب گردن کشیده استف کوتاه است و موجب می‌شود که سر کودک به سمت پایین و کنار کشیده شود. به این حالت تورتیکوای عضلامی مادرزادی گفته می‌شود. در برخی از موارد، تورتیکولی مادرزادی بر اثر مشکلات استخوانی در ستون فقرات گردنی است که به آن نقص مادرزادی ستون فقرات گردنی گفته می‌شود.
عوامل خطر
عوامل خطر شایع برای ابتلا به تورتیکولی گردن عبارتند از داشتن سابقه حانوادگی در ابتلا به تورتیکولی، ضایعات رخ داده در حین زایمان که بر ستون فقرات اثر می‌گذارند، وارد شدن ضربه به گردن و داشتن شرایطی که موجب می‌شود فرد مستعد اسپاسم عضلانی باشد (مانند مصرف داروهای خاص).
علائم
علائم تورتیکولی می‌توانند در ابتدا بسیار خفیف باشند. برخی از افراد متوجه لرزش غیر قابل رویت سر خود طی چند ماه اولیه می‌شوند. سپس سر به تدریج به یک طرف کشیده می‌شود. همچنین ممکن است سر بیمار در یک حالت گیر کند. این علائم بر اثر راه رفتن زیاد و استرس و اضطرتل، تشدید می‌شوند. سایر علائمی که ممکن است بروز کنند عبارتند از درد گردن ،هایپرتروفی عضلانی، لرزش و لکنت زبان. والدین ممکن است متوجه شوند که فرزندشان مانند سایر کودکان نمی تواند گردن خود را حرکت دهد و یا متوجه وجود برجستگی در عضلات گردن کودک خود شوند.
تورتیکولی اسپاسمودیک می‌تواند موجب کج شدن گردن در جهات مختلفی شود. برخی از جهات کج شدن گردن عبارتند از:
- کشیده شدن گوش به سمت شانه
- کشیده شدن چانه به سمت شانه
- کشیده شدن چانه مستقیما به سمت جلو
- کشیده شدن چانه به سمت جلو و پایین
تشخیص
پزشک شرح حال کاملی از بیمار می‌گیرد و خصوصا در مورد داروهایی که بیمار مصرف می‌کند از او سوال می‌پرسد. سپس پزشک بیمار را معاینه فیزیکی می‌کند. زمانی که بیمار سایقه آسیب گردنی داشته باشد، پزشک انجام عکسبرداری رادیولوژی از گردن را تجویز می‌کند تا تا متوجه شکستگی یا درررفتگی استخوان‌های گردن شود. برای تشخیص شکستگی و دررفتگی معمولا انجام عکسبرداری رادیولوژی کفایت می‌کند. در موارد کمی، برای تشخیص ناهنجاری‌ها یا بیماری‌هایی که از قبل وجود داشته اند برای مثال: ابتلا به آرتروز ستون فقرات، انجام سی تی اسکن تجویز می‌شود.
درمان
دارودرمانی
برخی داروهای خاص می‌توانند موجب بهبود علائم تورتیکولی شوند. داروهای مربوط به درمان لرزش ناشی از پارکینسون از جمله این داروها هستند. برای کاهش چرخش سر به یک طرف نیز از داروهای شل کننده ضات استفاده می‌شود مانند داروهای دیازپام، کلونوزپام، لورازپام و باکلوفن. برخی داروهای مسکن نیز برای تسکین درد بیمار تجویز می‌شوند. بیمار ممکن است به داروهای مشکن غیر تجویزی و یا مسکن‌های قویتر که توسط پزشک تجویز می‌شوند نیاز پیدا کند.
بوتاکس
این دارو موجب فلج شدن عضلات می‌شود. بوتاکس اغلب برای رفع چین و چروک‌های صورت مورد استفاده قرار می‌گیرد اما می‌توان از آن برای برطرف کردن اسپاسم عضلانی گردن نیز استفاده کرد. پرکاربرد ترین نوع داروی بوتونولیوم توکسین، نوع تجاری بوتاکس است اما ممکن است از زئومین، مای بلاک یا دایسپورت نیز استفاده شود. تزریق بوتاکس برای اغلب مبتلایان به تورتیکولی مفید است اما تاثیرات آن تا 3 الی 4 ماه ماندگاری دارد و قبل از این زمان تزریق باید مجددا تکرار شود.
فیزیوتراپی
در فیزیوتراپی سعی می‌شود که ماهیچه استرنوکلیدوماستوئید (جناغی‌ترقوه‌ای‌پستانکی) کشیده شود و عضلات گردن تقویت شوند تا گردن به حالت عادی و خنثی بازگردد و از سوی دیگر، گردن دامنهی حرکتی کامل خود را داشته باشد. در این میان باید به تسهیل حرکات گردنی که دچار مشکل شده اند توجه بیشتری شود چرا که تورتیکولی گردن می‌تواند در صورت عدم درمان زودهنگام موجب بروز تاخیر در روند رشد شود. در اغلب موارد فیزیوتراپیست با کمک یک توپ بادامی شکل سعی می‌کند به تقویت عضلات گردن نوزاد کمک کند و بین واکنش‌های عضلانی او تعادل برقرار کند. در حین جلسات درمانی از تکنیک‌های دیگری مانند ماساژ و قراردهی گردن در موقعست مناسب نیز استفاده می‌شود.
ورزش
روش درمان استاندارد تورتیکولی مادرزادی گردن، انجام برنامه‌ی ورزشی ربای کشش دادن عضلات استرنوکلیدوماستوئید (جناغی‌ترقوه‌ای‌پستانکی) است. برای کشش دادن عضلات گردن، بیمار باید سر خود را به طرفین حرکت دهد به طوری که چانه او شانه‌های هر طرف را لمس کند و سپس سر خود را به طرفین بچرخاند به طوری که گوش او به سمت شانه نزدیک شود. این تمرینات باید چند بار در روز تکرار شوند.
جراحی
در صورتی که روش‌های درمانی غیرتهاجمی نتیجه ای به دنبال نداشته باشند، ممکن است انجام جراحی تجویز شود. طی این جراحی ه، عضلات یا عصبهایی که موجب حالت غیر طبیعی گردن شده اند بریده می‌شوند. البته این تکنیک جراحی زیاد مورد استفاده قرار نمی گیرد . همچنین ممکن است جراحی تحریک عمقی مغز انجام شود. در این عمل، یک سیم کوچک از طریق سوراخ کوچکی در جمجمه وارد بافت مغزی که حرکات بدن را کنترل می‌کند، می‌شود. پالس‌های الکتریکی از طریق این سیم به مغز فرستاده می‌شوند تا در پالس‌های دیگری که موجب انقباض عضلات می‌شوند، اختلال ایجاد کند و آها را قطع کنند. این روش درمانی نیز تنها برای موارد بسیار وخیم تورتیکولی به کار می‌رود.
مراقبت‌های خانگی
هرچند نمی توان تورتیکولی را درمان نمود، اما می‌توان با انجام اقداماتی، مراقبت‌های بیشتری به عمل آورد و علائم تورتیکولی را بهبود داد. برای مثال با کاهش استرس و تنش‌های روانی می‌توان از شدت گرفتن تورتیکولی پیشگیری کرد. برای کاهش اسپاسم عضلانی گردن می‌توان از کمپرس سرد استفاده کرد. قرار دادن دست در سمت مقابل صورت یا پشت سر و فشار دادن ان در جهت مخالف کجی گردن نیز می‌تواند اسپاسم عضلانی را کاهش دهد.
