آناتومی گردن؛ مهره ها، اعصاب، عضلات و رگ ها

در آناتومی گردن شاهد قسمت‌های مختلفی نظیر نخاع، ستون فقرات، عضلات، شاهرگ‌ها، رگ‌ها، گره‌های لنفاوی، حلق، حنجره، نای و غده تیروئید خواهیم بود. یکی از مهمترین وظایف گردن تحمل وزن سر و جدا کردن آن از تنه است. گردن از پایه جمجمه شروع و از طریق 7 ستون فقرات گردنی به ستون فقرات قفسه سینه (بالای کمر) متصل می‌شود. ساختار پیچیده و ظریف گردن و همچنین تحمل تنش و فشارهای زیادی که ممکن است در پی ضربه و یا حتی انجام فعالیت‌های روزانه بر آن وارد شود موجب شده ستون فقرات گردنی در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های دردناک قرار گیرد.

[shortcode-variables slug="alert"]گردن قسمتی از بدن مهره‌دارن است که وزن سر را تحمل کرده و از اعصابی حمایت می‌کند که حامل اطلاعات حسی و حرکتی از مغز به سایر نقاط بدن هستند. انعطاف‌پذیری بسیار زیاد گردن موجب می‌شود سر به راحتی و به تمام جهات حرکت کند. ناهنجاری‌ و اختلالات گردن یکی از رایج‌ترین منابع درد در گردن محسوب می‌شوند. لازم به ذکر است همان قدر که گردن دارای قابلیت و کارایی‌های زیادی است به‌همان اندازه در معرض فشار و آسیب‌های زیاد قرار دارد. آسیب شلاقی گردن و دیسک گردن از منابع شایع درد گردن (و سندروم های درد مرتبط ازجمله دردی که به بازوها پخش می‌شود) شناخته شده‌اند. درصورت ابتلا به هرنوع ناهنجاری و مشکلات گردنی توصیه می‌کنیم جهت تشخیص و درمان به [shortcode-variables slug="name-of-clinin"] مراجعه کنید. جهت دریافت نوبت مشاوره و یا رزرو وقت با [shortcode-variables slug="number"] تماس بگیرید.[shortcode-variables slug="alert1"]

آناتومی گردن

ناحیه چهارگوش

ناحیه چهارگوش در طرفین گردن به دو بخش مثلث جلویی و مثلث عقبی تقسیم می‌شود و توسط عضله استرنوکلیدوماستوئید، یا ماهیچه جناغی پستانکی، کنترل می‌شود. عضله استرنوکلیدوماستوئید دو عضله متقارن است که در دو سمت گردن قرار دارند.

ستون فقرات سرویکال

ستون فقرات سرویکال یا به‌ عبارتی ستون فقرات گردنی شامل 7 مهره‌ی گردنی (C1-C7) است. بخش گردنی ستون فقرات دارای قوس ملایمی به‌ سمت جلو است که در اصطلاح پزشکی به لوردوز گردنی معروف است. برخی از مهره‌های گردن دارای ویژگی‌های خاص بوده و با شکل معمول مهره‌ها متفاوت هستند. مهره اول گردن (C1) به مهره اطلس معروف است. این مهره، کره‌ی سر را حمل می‌کند. مهره اطلس دارای 2 توده جانبی است که به برجستگی استخوان پس‌سری جمجه متصل می‌شوند. درحقیقت 50 درصد از حالت خمیدگی و کشش گردن ناشی از این اتصال مهم می‌باشد. اطلس دارای جسم مهره‌ای و زائده خاری نمی‌باشد. مهره دوم گردن (C2) به مهره اکسیکس یا آسه معروف است. این مهره دارای زائده‌ای به‌نام زائده دندانی است که به مهره اطلس متصل می‌باشد. تقریبا نیمی از چرخش گردن برعهده این مهره می‌باشد. مهره‌های C2 تا C7 (به‌ جزء C7) در هر یک از زائده‌های عرضی و زائده‌های خاری دوشاخه خود دارای سوراخ هستند. البته لازم به ذکر است که ممکن است در مهره 7 سوراخ یا روزنه‌ای مشاهده نشود. مهره C7 دارای زائده بلند و تک شاخه است که از روی پوست قابل لمس است. بر روی زوائد عرضی، سوراخ عرضی قرار دارد که محل عبور شریان‌ مهره‌ای است. طناب نخاعی درون کانال نخاعی به قطر 17 میلی‌متر قرار دارد. کانال نخاعی در اصل به فضای استخوانی که درون مهره‌های پشت گردن وجود دارد اتلاق می‌شود.

اعصاب

در آناتومی اعصاب گردن، علاوه‌ بر 7 مهره‌ی گردنی 8 ریشه عصبی (C1-C8) مشاهده می‌شود که از ستون فقرات منشعب شده و کنترل توانایی‌های حسی و حرکتی قسمت‌های مختلف بدن را برعهده دارند. نامگذاری هر یک از اعصاب گردن براساس مهره‌ی گردنی پایین‌تر که عصب بین آن قرار دارد صورت می‌گیرد. به‌عنوان مثال ریشه عصب C6 بین مهره گردنی C5 و C6 قرار دارد. هر یک از سطوح فقرات گردنی دارای 2 ریشه عصبی هستند که از طناب نخاعی منشعب شده و در طرفین ستون فقرات گردنی قرار دارند. اجازه دهید با مثالی که قبلا درخصوص ریشه عصب C6 ذکر کردیم موضوع را شرح دهیم. این عصب بین مهره گردنی C5 و C6 قرار دارد، هر یک از ریشه‌های عصبی C6 از طریق روزنه استخوانی در طرفین گردن از کانال نخاعی خارج می‌شوند. در همان نقطه، ریشه عصب C6 اعصاب نواحی شانه، دست و سر را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

عضلات

گردن، بخشی از بدن است که دارای عضلات مختلف با عملکردهای خاص و متنوع می‌باشد. لازم است توجه داشت که عملکرد عضلات منطقه گردن به موقعیت قرارگیری آن‌ها بستگی دارد. عضلات گردن بر اساس موقعیت خود، دسته‌بندی می‌شوند. عضلاتی که دقیقاً جلو و پشت ستون فقرات قرار دارند با نام عضلات قدامی و خلفی شناخته می‌شوند و عضلاتی که در طرفین گردن قرار دارند به عنوان عضلات گردنی میانی شناخته شده‌اند. همچنین، نباید فراموش کرد که یک عضله سطحی ویژه به نام پلاتیسما نیز در گردن وجود دارد.

شریان‌ها و رگ‌ها

شریان‌های (سرخرگ) کاروتید از مهمترین شریان‌ها در گردن هستند که در سمت راست و چپ نای قرار دارند. این شریان‌ها در نزدیکی جمجمه و در سطح مرز فوقانی غضروف تیروئید به دو شاخه تقسیم می‌شوند. این دوشاخگی موجب می‌شود شریان کاروتید به دو شریان کاروتید داخلی و خارجی نام‌گذاری شود. نقش کاروتید داخلی خونرسانی به قسمت سر، گردن و صورت است. درحقیقت سرخرگ کاروتید داخلی محتویات جمجمه را خونرسانی می‌کند. سرخرگ کاروتید خارجی، در سطح مندیبل (فک زیرین) به شاخه‌های کوچک به ‌نام‌های تیروئید فوقانی، زبانی، صورت، استخوان پس سری، گوشی خلفی، حلقی صعودی، گیجگاهی سطحی و فکی تقسیم می‌شود. سرخرگ کاروتید داخلی از دوراهی کاروتید مشترک در سطح مرز فوقانی غضروف تیروئید شروع می‌شود. این شریان در پشت عضله استرنوکلیدوماستوئید و کنار سرخرگ کاروتید خارجی قرار دارد. کاروتید داخلی برخلاف کاروتید خارجی دارای هیچ شاخه‌ای نیست. رگ‌های ژوگولار خارجی و داخلی از رگ‌های اصلی گردن هستند که در طرفین گردن قرار دارند. این سیاه‌رگ‌ها خون بیشتر مناطق سر و صورت را جمع آوری می‌کنند. رگ ژوگولار خارجی مسئول دریافت خون از قسمت خارجی جمجمه و قسمت‌های عمیق صورت است. رگ ژوگولار خارجی توسط بخش خلفی ورید پشت فکی شکل می‌گیرد. در حقیقت ترکیب بخش خلفی ورید پشت فکی با سرخرگ گوشی خلفی موجب شکل‌گیری رگ ژوگولار خارجی می‌شود. ورید ژوگولار داخلی مسئول جمع آوری خون از مغز، بخش‌های سطحی صورت و گردن است. این ورید در یک طرف گردن و در جهت عمودی و کنار ورید کاروتید داخلی قرار دارد. سرخرگ ژوگولار داخلی در ریشه گردن به سرخرگ ساب‌کلاوین (زیر ترقوه‌ای) متصل شده و در همانجا موجب شکل‌گیری رگ براکیوسفالیک یا همان سیاهرگ بازویی سری می‌شود.

مشکلات گردن

هر قسمت از گردن از جمله عضلات، استخوان، مفاصل، تاندون‌ها، رباط‌ها و یا اعصاب ممکن است موجب مشکلات گردن شوند. گردن درد یکی از رایج ترنی مشکلاتی گردنی است که هر فردی ممکن است به آن مبتلا شود. در برخی موارد مشکلات گردن منجر به درد در ناحیه شانه، فک، سر و قسمت فوقانی بازو می‌شود. کشیدگی و رگ به رگ شدن عضله و یا به‌ عبارتی تنش عضلانی اغلب موجب گردن درد می‌شود. این مشکل اغلب ناشی از استفاده زیاد از گردن مانند نشستن طولانی‌مدت مقابل کامپیوتر می‌باشد. در برخی موارد کشیدگی عضلات گردن به‌دلیل خوابیدن در وضعیت نامناسب و یا اعمال فشار زیاد در حین ورزش است. افتادن و یا حوادثی نظیر تصادفات رانندگی عوامل دیگری هستند که ممکن است منجر به گردن درد شوند. آسیب شلاقی گردن یا رگ به رگش شدن و یا کشش گردن عارضه‌ای است که ناشی از آسیب بافت نرم گردن می‌باشد. دیسک گردن نیز یکی از مشکلات رایج گردنی است. درمان مشکلات گردن اغلب به علت عارضه بستگی دارد اما مواردی چون استفاده از یخ، مصرف داروهای مسکن، فیزیوتراپی گردن و یا استفاده از گردن‌بندهای طبی تاثیر چشمگیری در درمان گردن درد دارند. شایان ذکر است که بیماران مبتلا به گردن درد به‌ندرت نیاز به جراحی خواهند داشت.